کلمه کلیدی مفهومی است که هم سئو کارها و هم کسانی که سایت فروشگاهی یا شخصی دارند با آن آشنا هستند؛ اما ممکن است ندانید که کلمات کلیدی هم انواع مختلفی دارند. به طور کلی انواع کلمات کلیدی در سئو را می‌توان بر دو اساس دسته‌بندی کرد. دسته‌بندی معمول کلمات کلیدی بر اساس Search Volume یا همان میزان جستجوی آنها است. در یک مدل دیگر می‌توان کلمات کلیدی را بر پایه‌ی قصد و نیت کاربران یا همان User Intent دسته‌بندی کرد. در ادامه‌ی این مقاله دربارهی هرکدام از این ۲ شکل دسته‌بندی و اهمیت آنها صحبت می‌کنیم.
کلمه کلیدی چیست و چرا مهم است؟
در اغلب موارد سئوکارها کلمه کلیدی را عبارتی تعریف میکنند که توصیف کننده‌ی محتوای صفحه است. این تعریف تقریباً صحیح است؛ اما به مفهوم کلمات کلیدی در سئو می‌توان از دو زاویه دید مختلف نگاه کرد. این دو زاویه دید عبارتند از:
۱.زاویه دید مواجهه کاربران با گوگل (یا سایر موتورهای جستجو)
از زاویه دید مواجهه کاربران با گوگل (یا سایر موتورهای جستجو) منظور از کلمات کلیدی عبارتهایی است که کاربران از آنها در گوگل استفاده میکنند تا به خواسته‌هایشان برسند. این خواسته ممکن است کسب اطلاعات باشد؛ یا حتی با هدف خرید یک محصول انجام شود. مثلاً کاربری که قصد خرید کفش مردانه دارد، ممکن است عبارتهایی مثل «خرید کفش مردانه برای شلوار کتان» یا «بهترین کفش فروشی پرند» را جستجو کند. گوگل هم بر اساس همین جستجوها فهرستی از مطالب مرتبط را به کاربر نشان میدهد.
۲.زاویه دید سئوکارها یا دیجیتال مارکترها
از زاویه دید سئو کارها یا دیجیتال مارکترها کلمه کلیدی عبارتی است که ایده‌ها و موضوعات هر صفحهی سایت را توصیف میکنند و نشان می‌دهند محتوای این صفحه دربارهی چه چیزی است. مثلاً ممکن است این عبارت «بهترین فروشگاه کفش پرند» یا «فروش کفش مردانه» باشد. الگوریتم‌های گوگل هم با خواندن این صفحات و بر اساس میزان استفاده از عبارت‌های کلیدی اصلی و فرعی متوجه میشود که این صفحه دقیقاً دربارهی چه موضوعی است.
نکته اینجاست که هرچقدر کلمه کلیدی توصیف‌کننده محتوا با عبارت‌های جستجویی کاربران مطابقت بیشتری داشته باشد، شانس صفحه را برای گرفتن رتبه‌های برتر افزایش میدهد؛ زیرا گوگل به‌عنوان یک واسطه عمل می‌کند. به نحوی که عبارت‌های جستجویی کاربران را دریافت کرده و سپس با بررسی تمامی محتواهای موجود در وب، مرتبط‌ترین نتایج را به کاربر نشان میدهد.
در نتیجه می‌توان گفت هدف سئو کارها از تحقیق کلمات کلیدی و استفاده از ابزارهای مختلف این است که عبارت‌های مورد استفاده کاربران را کشف کرده و دقیقاً از همان‌ها در محتوای تولیدی سایت هم استفاده کنند. البته صرفاً استفاده از عبارت‌های مدنظر کاربران باعث نمی‌شود که در گوگل رتبه بگیرید؛ الگوریتم‌های هوشمند موتورهای جستجو کیفیت صفحات وب را بر اساس میزان تعامل کاربران با آنها می‌سنجند؛ پس اهمیت زیادی دارد که علاوه بر استفاده از کلمات کلیدی، دقیقاً نیاز کاربر را درک کرده و به آن پاسخ صحیح بدهید. برای مثال اگر کاربر به دنبال کفش مردانه برای شلوار کتان است، دقیقاً چند مدل مناسب را همراه با تصویر یا حتی فیلم به او پیشنهاد کنید. به شکلی که کاربر بتواند راحت‌تر برای خرید کفش مدنظرش تصمیم‌گیری کند.
انواع کلمات کلیدی در سئو
انواع کلمات کلیدی در سئو را می‌توان به شکلهای مختلفی دسته‌بندی کرد. آشنایی با انواع مختلف کلمه کلیدی به شما کمک می‌کند تا بهترین عبارتها را برای تولید محتوا پیدا کنید و طبق یک استراتژی محتوایی درست پیش بروید. در ادامه با انواع عبارت‌های کلیدی آشنا خواهیم شد.
دسته‌بندی انواع کلمات کلیدی بر اساس میزان جستجو (Search Volume)
متداولترین نوع دسته‌بندی کلمات کلیدی بر اساس میزان جستجو یا همان سرچ والیوم است. خیلی از ابزارهای سئویی، مثل semrush و Googel Trends یا حتی ابزارهای داخلی مثل جت سئو و سئو سیگنال به شما نشان می‌دهند که میزان سرچ هر عبارت در موتورهای جستجو چقدر است. اگر همین معیار میزان سرچ (Search Volume) را در نظر بگیریم، می‌توانیم کلمات کلیدی در سئو را داخل سه دسته‌بندی اصلی قرار دهیم.
۱)کلمات کلیدی تک سیلاب
عبارت‌های تک کلمه‌ای مثل «خانه»، «موبایل»، «کفش»، «کامپیوتر»، «خودرو» و… بیانگر یک دسته‌بندی خاص و مفهوم کلی هستند. این عبارت‌های کلی را اصطلاحاً Head یا کلمه کلیدی اصلی می‌نامند. میزان سرچ این عبارت‌های کلی در گوگل و سایر موتورهای جستجو خیلی بالا است؛ اما رتبه گرفتن در این کلمات کلیدی هم سختی‌های زیادی دارد و به این آسانی نیست.
هر کاربر با اهداف متفاوتی این عبارت را ممکن است سرچ کند. مثلاً کاربری که عبارت «کامپیوتر» را سرچ کرده، ممکن است دانش‌آموزی باشد که می‌خواهد یک تحقیق مدرسه‌ای بنویسد؛ یا کاربری است که می‌خواهد صفحه ویکی‌پدیای کامپیوتر را باز کند و ببیند اولین کامپیوترهای دنیا چه سالی ساخته شده‌اند. این وسط شاید چند نفر هم دنبال خرید کامپیوتر باشند؛ یا به دنبال نرم افزار کامپیوتری خاصی بگردند. مشخص نبودن قصد و نیت کاربران در استفاده از کلمات کلیدی اصلی باعث میشود تا سئو کارها کمتر سراغ این عبارتها بروند.
با این حال در تحقیق کلمات کلیدی باید این عبارت‌های اصلی را نیز در نظر بگیرید؛ زیرا به شما نشان میدهد که چه مفاهیم و موضوعاتی نزد کاربران محبوبیت بیشتری دارد. همچنین سرنخ‌هایی به شما میدهد که در ادامه تحقیقات کلمه کلیدی به کارتان می‌آید.
۲)کلمات کلیدی با طول متوسط یا Middle Tail
عبارت‌های دو کلمه‌ای یا سه کلمه‌ای مثل «خرید کامپیوتر»، «تعمیر موبایل»، «اجاره خانه» و… در این دسته قرار می‌گیرند. این عبارتها خیلی شفاف‌تر قصد و نیت کاربران را نشان می‌دهند؛ اما همچنان وارد جزئیات نمی‌شوند و خیلی کلی هستند. برای مثال کسی که دنبال خرید کامپیوتر است، مشخص نیست که چه نوع کامپیوتری و با چه مشخصاتی می‌خواهد؛ آیا هدفش خرید کامپیوتر نو است یا دست دوم؟ دنبال کامپیوتر گیمینگ می‌گردد یا یک کامپیوتر اداری؟ در مابقی موارد هم همین مشکل وجود دارد.
به طور کلی کاربرانی که این عبارتها را سرچ میکنند، تقریباً هدف مشخصی دارند؛ اما چون شناختشان از موضوع کم است، منتظر پیشنهادهای گوگل هستند تا رفته رفته اطلاعاتشان را بیشتر کنند.
میزان سرچ کلمات کلیدی عبارتی هم در گوگل بالا است؛ اما رتبه گرفتن در این عبارتها سختی‌های خاصی دارد. معمولاً برندهای شناخته شده و رقبای بزرگ خیلی راحت‌تر می‌توانند در این عبارتها رتبه بگیرند. برای مثال اگر یک سایت فروشگاهی تازه تاسیس دارید و در حوزه فروش کامپیوتر فعالیت می‌کنید، بهتر است سراغ کلمه کلیدی «خرید کامپیوتر» یا «فروش کامپیوتر» و موارد مشابه نروید؛ زیرا رقبای پرقدرتی مثل دیجیکالا و… دارید و مسلماً در شروع کار نمی‌توانید با آنها رقابت کنید.
۳)کلمات کلیدی طولانی یا Long Tail
کلمات کلیدی لانگ تیل عبارت‌های محبوب سایت‌های فروشگاهی هستند. به طور متوسط ۷۰% ترافیک هر وب‌سایت به‌واسطه‌ی عبارت‌های Long Tail است. کلمات کلیدی طولانی معمولاً از ۳ تا ۵ کلمه تشکیل شده‌اند و خیلی جزئی‌تر هدف و نیت کاربر را بیان میکنند. مثلاً عبارت‌های «خرید کامپیوتر دست دوم»، «تحقیق درباره کامپیوترهای نسل اول»، «تعمیر موبایل سامسونگ A10»، «اجاره خانه در پونک»، «سئو سایت در تهران» و… در این دسته قرار می‌گیرند.
میزان سرچ عبارت‌های لانگ تیل خیلی کمتر از دو دسته اول است؛ اما چون نیت کاربر از این سرچ مشخص است، احتمال تبدیل شدن کاربر به مشتری افزایش می‌یابد. در همان مثال سایت فروشگاهی کامپیوتر، کسی که دنبال خرید کامپیوتر دست دوم است را خیلی راحت‌تر میتوانید به مشتری تبدیل کنید. (در حقیقت شانس بیشتری برای تبدیلش دارید.) چون هدف این کاربر مشخص است و فقط لازم است شما درباره نکات خرید کامپیوتر دست دوم برایش توضیح دهید و سپس مثلاً از او بخواهید که برای دریافت مشورت بیشتر با فروشگاهتان تماس بگیرد.
در جدول زیر میزان اثربخشی این ۳ دسته از کلمات کلیدی را مشاهده می‌کنید:
| معیار | کلمات تک سیلاب | کلمات کلیدی با طول متوسط | کلمات کلیدی طولانی |
| میزان جستجو | زیاد | متوسط | کم |
| میزان رقابت | زیاد | متوسط | کم |
| میزان اثربخشی | کم | متوسط رو به پایین | زیاد |
دسته‌بندی انواع کلمات کلیدی در سئو بر اساس نیت کاربر (User Intent)
یکی دیگر از روش‌های دسته‌بندی انواع عبارت‌های کلیدی در سئو، در نظر گرفتن قصد و نیت کاربران است. هر کاربر با هدف مشخصی سراغ گوگل می‌رود. مثلاً یک نفر دنبال خرید کامپیوتر دست دوم است؛ کاربر دوم می‌خواهد دربارهی کامپیوترهای دست دوم و تفاوت‌های یک لپ‌تاپ استوک و اپن باکس اطلاعات کسب کند؛ کاربر سوم نمی‌داند حتی دنبال چه چیزی است. فقط ۲۰ میلیون پول نقد دارد و می‌خواهد کامپیوتر یا لپ‌تاپ بخرد.
در این دسته‌بندی هرکدام از این ۳ کاربر در یک دسته قرار می‌گیرند. به همین دلیل این شکل از دسته‌بندی برای دیجیتال مارکترها و فروشگاه‌های اینترنتی کاربردی‌تر و ملموس‌تر است؛ زیرا دقیقاً قصد و نیت کاربر را نشان می‌دهند. در نتیجه دیجیتال مارکترها متوجه میشوند این کاربر کجای قیف فروش قرار دارد و پله‌های بعدی برای جذب و تبدیل او به مشتری چیست.
بر این اساس کلمات کلیدی را می‌توان در ۴ دسته قرار داد.
۱)کلمات کلیدی اطلاعاتی (Informational Keywords)
هدف و نیت خیلی از کاربران در سرچ‌های روزانه‌شان فقط کسب اطلاعات است. مثلاً کاربری که عبارت «آب و هوای تهران» را سرچ می‌کند؛ یا کاربری که به دنبال «بهترین مکان‌های تفریحی قزوین» است، در این دسته قرار می‌گیرند. «نحوه پخت قرمه سبزی»، «آموزش پرورش گیاه آپارتمانی»، «آموزش حل مکعب روبیک» هم چند مثال دیگر از عبارتهایی هستند که هدف کاربر از جستجوی آنها صرفاً کسب اطلاعات است.
سایت‌های دایرکتوری و مجله‌های اینترنتی خیلی وقت‌ها سراغ کلمات کلیدی اطلاعاتی می‌روند. البته اگر فروشگاه اینترنتی هم داشته باشید، میتوانید با تولید محتوا برای این عبارتها ترافیک سایتتان را افزایش دهید؛ اما در نظر داشته باشید که این کاربر قرار نیست از شما خرید کند.
۲)کلمات کلیدی ناوبری (Navigational Keywords)
خیلی وقت‌ها کاربر دقیقاً می‌داند که دنبال چه چیزی و چه سایتی است؛ اما چون آدرس دقیق سایت یا صفحهی مدنظرش را فراموش کرده یا حوصله ندارد آن را تایپ کند، سراغ گوگل می‌رود. مثلاً کاربری که قصد ورود به «سایت گوگل ادز» را دارد یا می‌خواهد وارد «سایت گوگل ترندز» شود، ممکن است همین عبارتها را در گوگل سرچ کند. به این نوع از کلمات کلیدی اصطلاحاً Navigational Keywords می‌گوییم که می‌توان آنها را در فارسی کلمات کلیدی ناوبری نام‌گذاری کرد.
۳)کلمات کلیدی تراکنشی (Transactional Keywords)
وقتی کاربر هدفی مثل خرید یک محصول، رزرو بلیط برای سفر یا فعالیت و عمل خاصی را دنبال می‌کند، معمولاً سراغ کلمات کلیدی تراکنشی یا همان Transactional Keywords می‌رود. برای مثال در گوگل سرچ می‌کند «خرید بلیط اتوبوس تهران مشهد» یا «خرید گوشی موبایل سامسونگ» یا «دانلود فیلم inside out 2». همین‌طور که می‌بینید، هدف این کاربران از سرچ‌هایشان مشخص است و دقیقاً می‌خواهند پس از این سرچ فعالیت یا عمل خاصی را انجام دهند.
سرچ‌هایی که با کلمات کلیدی تراکنشی انجام میشوند نرخ تبدیل بالایی دارند؛ به همین دلیل مورد علاقه سئوکارها و دیجیتال مارکترها نیز هستند.
۴)کلمات کلیدی تجاری (Commercial Keywords)
همین‌طور که از نحوه‌ی اسم‌گذاری این دسته مشخص است، کاربران در این نوع سرچ‌ها خرید یک محصول یا خدمات خاص را دنبال میکنند. البته این کاربران ممکن است هنوز به یک خریدار بالقوه تبدیل نشده باشند؛ بلکه صرفاً بخواهند قیمت‌های یک محصول خاص را مقایسه کنند و بهترین گزینه‌ها را برای خرید و سرمایه‌گذاری بیابند. برای مثال کاربری را تصور کنید که همین امروز یک وام ۵۰ میلیونی گرفته و دنبال خرید لپ‌تاپ است. این کاربر هدف مشخصی دارد؛ اما هنوز نمی‌داند قصد خرید چه لپ‌تاپی و با چه ویژگی‌هایی را دارد. پس ممکن است سراغ سرچ عبارتهایی مثل «بهترین لپ‌تاپ تا ۵۰ میلیون»، «خرید لپ‌تاپ اقتصادی»، «لپ‌تاپ استوک گیمینگ تا ۵۰ میلیون» و… برود.
این دسته از کاربران هم گزینه‌های خوبی برای جذب هستند و می‌توان با کمی اعتمادسازی و تولید محتوای کاربردی آنها را به مشتریان بالفعل تبدیل کرد. برای اعتمادسازی و جذب هم کافی است درد و نیاز این کاربران را متوجه شوید و دقیقاً همان پاسخ مورد نیازشان را به آنها بدهید.
تفاوت کلمات کلیدی اصلی و فرعی (هم کانسپت) در سئو چیست؟
تا اینجا دربارهی انواع کلمات کلیدی در سئو صحبت کردیم؛ اما نکته اینجاست که در سئو علاوه بر کلمات کلیدی اصلی یک سری کلمات کلیدی فرعی هم داریم. کلمات کلیدی اصلی همان عبارتهایی هستند که قرار است موضوع محتوا را توصیف کنند و به موتورهای جستجو نشان دهند این محتوا دربارهی چه چیزی است؛ اما در کنار این کلمه کلیدی اصلی ممکن است یک سری کلمات کلیدی دیگر هم باشند که از نظر محتوایی و معنایی با کلمه کلیدی اصلی کانسپت مشترکی دارند. به این عبارتها اصطلاحاً کلمه کلیدی فرعی می‌گویند.
برای مثال وقتی دارید یک مقاله دربارهی «مزایای سئو سایت» می‌نویسید، عبارتهایی مانند: «فواید سئوی سایت»، «مزایای بهینه‌سازی سایت»، «اهمیت سئوی سایت» و موارد مشابه هم تقریباً همین کانسپت را دنبال میکنند و بهتر است در محتوای شما بیایند. به این شکل اگر کاربر به جای عبارت مزایای سئوی سایت چیست؟ عبارت فواید سئوی سایت چیست یا اهمیت سئوی سایت چیست را هم سرچ کند، ممکن است محتوای شما به او نمایش داده شود.
برای پیدا کردن کلمات کلیدی هم کانسپت یا همین عبارت‌های فرعی میتوانید از ابزارهای سرچ کلمه کلیدی کمک بگیرید. برای مثال سئو سیگنال، کیورد پلنر، سمراش و کیوردچی ابزارهای خوبی برای پیدا کردن کلمات کلیدی اصلی و فرعی هستند.
نحوه استفاده از کلمه کلیدی در متن باید چگونه باشد؟
تا همین چند سال پیش عادت سئو کارها این بود که کلمه کلیدی اصلی و عبارت‌های فرعی را پیدا کنند؛ سپس همین‌طور فله‌ای آن را در محتوا پخش کنند. متاسفانه چون الگوریتم‌های گوگل هم چندان عملکرد خوبی در زبان فارسی نداشت، این محتواها خیلی هم خوب بازدید می‌گرفت.
طی چند سال اخیر و با رونمایی از الگوریتم Helpful Content گوگل همه چیز به یک باره تغییر کرد. این مسئله باعث شد تا بازاریابی محتوایی معنا و مفهوم جدیدی پیدا کند. در حال حاضر اگر بخواهید در گوگل رتبه بگیرید، باید ابتدا درد و نیاز کاربر را بفهمید. متوجه شوید که کاربر چرا این عبارت را در گوگل سرچ کرده است؛ سپس متناسب با همان نیاز و درد سراغ تولید محتوا بروید. هرچقدر در محتوا دقیق‌تر شوید و با جزئیات بیشتری به مشکلات کاربران بپردازید، در گوگل شانس بیشتری هم برای رتبه گرفتن دارید. در حال حاضر بیشتر از اینکه چگونه و کجا از کلمه کلیدی استفاده کنید اهمیت داشته باشد، این مسئله مهم است که از عبارت‌های کلیدی اصلی و فرعی به شکل طبیعی استفاده کنید. به نحوی که دقیقاً در متن محتوا حل شده باشد و توی ذوق خواننده نزند.
برای اینکه بیشتر با محتوای مفید و غیر مفید آشنا شوید، تعریف محتوای غیر مفید را از سایت cj advertising بخوانید:
“Unhelpful content is shallow and unoriginal. It’s not adding anything to the conversation online. Instead, it regurgitates other websites’ content and provides little value to users.”
«محتوای غیرمفید سطحی بوده و یونیک نیست. چنین محتوایی چیز جدیدی به فضای آنلاین و کاربران اضافه نمی‌کند. بلکه صرفاً محتوای دیگر وب‌سایت‌ها را بازنویسی کرده و ارزش افزوده‌ی خاصی برای کاربران ندارند.»
البته با همه این‌ها پیشنهاد می‌کنیم در هر محتوا حداقل در موارد زیر از کلمه کلیدی اصلی استفاده کنید:
- مقدمه مقاله
- عنوان اصلی مقاله (H1) و عنوان سئو
- عناوین فرعی مقاله (H2, H3)
- به‌صورت طبیعی در بدنه‌ی مقاله (نهایتاً ۱ تا ۲ درصد متن)
- متن جایگزین تصاویر و ویدئوها
- توضیحات متا
سخن آخر
کلمات کلیدی در انجام سئو سایت نقش مهمی دارند. به همین دلیل لازم است با انواع کلمات کلیدی در سئو آشنا باشید. کلمات کلیدی موضوع اصلی مقاله یا صفحات سایت را به موتورهای جستجو نشان می‌دهند. برای اینکه درک موضوع را برای گوگل آسان‌تر کنید، بهتر است از کلمه کلیدی در مقدمه و عنوان مقاله، عناوین فرعی و در بدنه‌ی مقاله استفاده کنید. اگر سوال دیگری دارید، در کامنت‌ها پاسخگوی شما هستیم.